تعریف بازاریابی شبکه‌های اجتماعی (SMM)
SMM که مخفف عبارت Social Media Marketing که به معنای بازاریابی رسانه های اجتماعی است، یکی از ابزار‌ها روش‌های دیجیتال مارکتینگ محسوب می‌شود. در صورت بازاریابی مناسب در این شبکه‌ها، می‌توانید حجم زیادی از مخاطبان را جذب کرده و تاثیر به سزایی در ساخت آگاهی برند (Brand Awarness) دارد. با توجه به فعالیت بخش زیادی از جامعه در پلتفرم‌های اجتماعی مانند: اینستاگرام، توئیتر و … حضور و بازاریابی در رسانه‌های اجتماعی، تقریباً برای هر کسب‌وکاری مفید واقع خواهد شد؛ اما باید در نظر داشته باشید که SMM بیشتر از اینکه یک کانال برای فروش مستقیم باشد، کانالی برای کمک به فروش و جذب مخاطب می‌باشد.
مزایای بازاریابی در رسانه‌های اجتماعی
۱- مخاطبان زیاد
یکی از مزایای اصلی SMM، دسترسی به حجم مخاطبان زیاد است. مارکتینگ به روش سنتی، مانند تبلیغات تلویزیونی تنها مختص به تماشاچیان ثابت تلویزیون است، که امروزه درحال منسوخ شدن است. درصورتی‌که SMM توانایی دستیابی به حجم نامحدود و گسترده‌ای از مخاطبان در سراسر جهان را دارد. مهم‌ترین دلیل استفاده ۹۲ درصد بازاریابان از روش مارکتینگ در رسانه های اجتماعی برای ارتقا برند و کسب‌وکارشان، حجم زیاد مخاطبان این روش است. فیس‌بوک به‌تنهایی ۱.۵۹ میلیارد کاربر دارد. علاوه بر فیس‌بوک، توئیتر در هرماه ۳۱۳ میلیون کاربر فعال دارد و اینستاگرام نیز دارای ۲۰۰ میلیون کاربر روزانه است. ایجاد حساب کاربری در حداقل دو پلتفرم محبوب باعث دیده شدن کسب‌وکارتان توسط میلیون‌ها نفر خواهد شد. البته که قبل از ورود به هر رسانه اجتماعی، باید به این سوال پاسخ داد که: ” آیا مخاطبان هدف شما در آن رسانه حضورد دارند یا خیر؟” زیرا فعال بودن در همه‌ی رسانه‌ها به معنی رشد و جذب مخاطب نمی‌باشد و قبل از انتخاب رسانه، وضعیت مخاطبین شما در آن باید مشخص گردد.
در حال حاضر، ۸۹ درصد از کاربران اینترنت که ۱۸ تا ۲۹ ساله هستند، در شبکه‌های اجتماعی فعالیت می‌کنند. درنتیجه در صورت هدف قرار دادن محصولات و خدمات خود برای این محدوده سنی، نتیجه بسیار خوبی از مارکتینگ خواهید گرفت. همچنین، این گستردگی فراتر از مخاطبان هدف شما می‌رود، زیرا دوستان و آشنایان مخاطبان نیز می‌توانند از طریق شبکه‌های اجتماعی به کسبوکار شما کمک کنند.
۲- ارتباط بهتر با مشتریان
یکی از مشکلات کسب‌وکارها برای استفاده از روش‌های مارکتینگ سنتی، برقراری و حفظ روابط طولانی‌مدت با مشتریان است. زیر ارتباط یک طرفه در دنیای امروزی، به یک ارتباط دو طرفه به همراه تعامل تبدیل شده است. روش SMM مبتنی بر تعامل اجتماعی است و در بلندمدت باعث ایجاد اعتماد بین مشتریان و کسب‌وکارها می‌شود. هرچه تعامل شما با مشتریان بیشتر باشد، روابط بهتری بین شما برقرار خواهد شد که در جلب اعتماد مشتری در بازار رقابتی فعلی، بسیار موثر می‌باشد.
۳- امکان اشتراک‌گذاری
شاید بتوان گفت که منحصربه‌فردترین ویژگی شبکه‌های اجتماعی، قابلیت کمک گرفتن از خود کاربران شبکه‌های اجتماعی است. برخلاف سایر روش‌های دیجیتال مارکتینگ مانند: سئوی وب‌سایت (SEO) و تبلیغات پولی (Paid Ads)، محتوای شبکه‌های اجتماعی معمولاً به اشتراک گذاشته می‌شود و باعث بیشتر دیده شدن برند شما خواهد شد.
۴- افزایش وفاداری مشتریان
هرچه در شبکه‌های اجتماعی تعاملات بهتری با مشتریان و مخاطبان هدف خود داشته باشید، اعتبار آنلاین شما و وفاداری مشتریان به برندتان افزایش خواهد یافت. ارتباط فردی و تعامل با مخاطبان هدف به معنی اهمیت قائل شدن برای آنها است که منجر به ایجاد اعتماد و وفاداری بیشتر در آنها می‌شود. طبق مطالعه‌ای که توسط THE SOCIAL HABIT انجام شده است، ۵۳ درصد از آمریکایی‌هایی که یک برند را در شبکه‌های اجتماعی دنبال می‌کنند، تمایل بیشتری برای خرید از آن برند دارند و به آن وفادارتر هستند.
۵-استفاده از دیدگاه مشتری
برای کسب اطلاعات ارزشمند در مورد مشتریان خود می‌توانید از شبکه‌های اجتماعی استفاده کنید که به شما در تصمیم‌گیری‌های هوشمندانه کمک می‌کند. به‌عنوان‌مثال، اطلاع از نظرات، پیشنهادها و انتقادهای مردم در شبکه‌های اجتماعی به شما در بهبود محصولات و خدماتتان کمک می‌کند.
۶- تبلیغات همسان و کاربرپسند
اکثر تبلیغات در شبکه‌های اجتماعی به دلیل خلاقانه بودن و استفاده از جذابیت فضای مجازی، مانند سایر روش‌های تبلیغات آزاردهنده نیستند و در صورت استفاده مناسب از پلتفرم‌های اجتماعی، کاربران به تبلیغات جذب و به مشتریان شما تبدیل می‌شوند. یکی از مهم‌ترین روش‌های نمایش تبلیغ در شبکه‌های اجتماعی، نمایش محتوا در Feed کاربر است که علیرغم تبلیغات آزاردهنده بنری در وب‌سایت‌ها، این روش موجب آزار مخاطبین نمی‌شود و چه بسا باعث تعامل آنها با تبلیغ برند شما می‌شود.
معایب بازاریابی در شبکه‌های اجتماعی
۱- زمان‌بر بودن
بر اساس گزارش‌ها، ۶۴ درصد از بازاریابان دیجیتالی حداقل شش ساعت در روز را صرف مارکتینگ در شبکه‌های اجتماعی می‌کنند. زمان زیاد مورد نیاز برای موفقیت در این روش، برای بسیاری از کسب‌وکارهای نوپا و برای مدیران ارشد در برندهای بزرگ، مشکل‌آفرین است. در صورت داشتن یک تیم کوچک و عدم اختصاص یک نیروی تمام‌وقت به دیجیتال مارکتینگ، برای پیاده‌سازی این روش با مشکل مواجه خواهید شد. همچنین اگر منابع مالی محدودی داشته باشید و نتوانید از یک استراتژی بلندمدت برای بازاریابی رسانه های اجتماعی حمایت کنید، شانس موفقیت اندکی در آن خواهید داشت. علاوه بر این، در صورت اشتباه در SMM، تمامی تلاش‌های انجام شده در این راه منجر به نتیجه مطلوب نمی‌شود و تمام زمان صرف شده هدر خواهد رفت.
۲- اثرات منفی
یکی از مشکلات رسانه های اجتماعی این است که قشرهای مختلف جامعه، حتی افراد منفی و مخرب را نیز به خود جذب می‌کنند. به‌عنوان مثال، گاهی نظرات منفی در مورد محصولات و خدمات شما، حقیقت ندارند و تنها برای خراب کردن برندتان مطرح می‌شوند ولی بازخوردهای منفی در سایر مخاطبانتان ایجاد می‌کنند.
۳- دشوار بودن اندازه‌گیری دقیق ROI (نرخ بازگشت سرمایه)
مطالعات اخیر نشان داده است که ۸۹ درصد از بازاریابان در تلاش برای فهمیدن میزان واقعی ROI حاصل از مارکتینگ رسانه‌های اجتماعی هستند. تنها ۳۷ درصد از آنها موفق به اندازه‌گیری ROI شده‌اند، ۳۵ درصد از آنها نیز از صحت عدد به‌دست‌آمده مطمئن نیستند و ۲۸ درصد از آنها چگونگی اندازه‌گیری ROI حاصل از مارکتینگ از طریق شبکه‌های اجتماعی را نمی‌دانند.
شاخص کلیدی عملکرد (KPI)
شاخص‌های کلیدی بسیاری هستند که بازاریابان در حوزه رسانه‌های اجتماعی باید به آنها توجه کنند و با اندازه‌گیری و آنالیز نتایج، عملکرد خود را در این شبکه‌ها بهبود ببخشند. KPIهایی که در ادامه توضیح داده شده است، برای مارکتینگ در شبکه‌های اجتماعی مهم هستند و باید بر آنها نظارت کرد. برای بررسی چگونگی حضور کسبوکار خود در شبکه‌های اجتماعی، معیارهای زیر را بررسی کنید:
تعداد فالوئر / سابسکرایبر
اندازه‌گیری تعداد فالوئرها در اینستاگرام و توئیتر و طرفداران در فیس‌بوک و اعضای کانال تلگرام، به‌راحتی انجام می‌شود. هرچه تعداد این افراد بیشتر باشد، بیشتر در معرض دید قرار خواهید گرفت و امکان موفقیت کسبوکار شما نیز بیشتر خواهد شد. البته این اندازه گیری مشروط بر این است که اعضای بدست آمده ارگانیک باشد و از روش‌های مخرب مثل اعضای فیک، نباشند.
درگیری مخاطب Unique یا Reach
از طریق محاسبات پیچیده بر اساس تعداد فالوئر، اشتراک‌گذاری و … تعداد حداکثر افرادی که می‌توانند با پست‌های شما مواجه شوند را می‌توان اندازه‌گیری کرد که نشان‌دهنده میزان Reach است. در اینستاگرام این عدد بیانگر تعداد کاربرانی یکتایی است که با پست شما مواجه شده‌اند.
تعداد دفعات نمایش یا Impression
بیانگر تعداد دفعات نمایش یک پست است. اگر یک کاربر تکراری چند بار با یک پست مواجه شود این عدد افزایش می‌یابد و شمارش‌های تکراری برای کاربران را هم لحاظ می‌کند.
تعداد بازدید ویدئو
با استفاده از ویژگی‌های جدید پلتفرم‌های اینستاگرام، تلگرام، یوتیوب و … اندازه‌گیری این عدد بسیار ساده است و هرکسی می‌تواند این عدد را به دست آورد. هرچه بازدید ویدئو بیشتر باشد، نشان‌دهنده توجه بیشتر مخاطب به پست شما است.
تعداد اشتراک‌گذاری
اشتراک محتوای صفحه شما توسط مخاطبان که باعث افزایش آگاهی از برند و افزایش تعاملات مشتریان می‌شود. این تعداد برای اینستاگرام، تلگرام و فیس‌بوک بسیار مهم است. این در توئیتر با عبارت Retweet اعلام می‌شود.
تعداد کلیک بر روی تبلیغ
هرچه این تعداد بیشتر باشد، نشان‌دهنده کیفیت بالاتر عنوان و تصویر و محتوای تبلیغاتی برای یک لینک در شبکه‌های اجتماعی است.
تعداد لایک و کامنت
تعداد لایک و کامنت‌های کاربران یکی از بهترین راه‌ها برای پی بردن به علایق مخاطبان و نشان دهنده تعامل آنها با محتوای شما می‌باشد.
تعداد تگ یا Mention ها
به فرایند تگ کردن نام اکانت شخص دیگری در شبکه‌های اجتماعی، Mention کردن می‌گویند. با به دست آوردن این عدد، به میزان فراگیر بودن کسب‌وکارتان پی می‌برید. این معیار در فیس‌بوک و اینستاگرام مهم است.
ترافیک وب سایت
میزان ترافیک هدایت‌شده از شبکه‌های اجتماعی به وب‌سایت که نشان‌دهنده میزان تأثیرگذاری شبکه‌های اجتماعی شما است.
تعداد بازدید از پروفایل
اندازه‌گیری تعداد بازدیدکنندگان از پروفایل نشان‌دهنده میزان توجه کاربران به شما است. البته همه پلتفرم‌ها چنین امکانی را ندارند.
نرخ تبدیل (Conversion Rate)
درصد افرادی که پس از کلیک بر روی CTA یا (Call To Action) و هدایت به وب‌سایت، عمل موردنظر شما مانند خرید آنلاین، ثبت‌نام در خبرنامه، دانلود کتاب یا هر عمل دیگری را انجام می‌دهند و درواقع به مشتری تبدیل می‌شوند با نرخ تبدیل بیان می‌شود. این نرخ برای همه پلتفرم‌ها مهم است و شاخص موفقیت نهایی برای بازاریابی رسانه های اجتماعی خواهد بود.
مفهوم Cost Per Lead
مقدار پول هزینه شده برای هدایت هر فرد از شبکه‌های اجتماعی را CPL می‌نامند
Sale Revenue / سود فروش
میزان کل فروش یک کسبوکار با استفاده از شبکه‌های اجتماعی است که این عدد را نمی‌توان به‌راحتی به دست آورد.
Customer Lifetime Value
پیش‌بینی میزان ارزشی است که یک کسبوکار از تمام روابط اجتماعی خود با هر مشتریان به دست می‌آورد.
اینستاگرام مارکتینگ
اینستاگرام با داشتن ۲۰۰ میلیون کاربر فعال به‌طور روزانه و ۷۰۰ میلیون کاربر فعال به‌صورت ماهانه، یکی از محبوب‌ترین شبکه‌های اجتماعی محسوب می‌شود. در چند سال اخیر، افراد و برندهای مختلف به ترکیبی از بازاریابی رسانه‌های اجتماعی و بازاریابی محتوا روی آورده اند تا بتوانند در کنار ارائه اطلاعات ارزشمند به مخاطبان هدف، اهداف بازاریابی خود را نیز پیش ببرند. علاوه بر این، در یک سال اخیر شاهد برگزاری مسابقات و کمپین‌های متعدد در اینستاگرام بوده‌ایم که توسط صفحه‌های پر مخاطب با جایزه‌های وسوسه انگیز برگزار می‌شود و مانند شمشیر دو لبه‌ای می‌باشد که استفاده نا‌درست از آن می‌تواند باعث نابودی صفحه اینستاگرام شود. البته که مسابقات و جشنواره‌های رایج مانند: شب یلدا، جمعه سیاه و… از شیوه‌های جذاب بازاریابی در اینستاگرام می‌باشد که در صورت اجرای صحیح، می‌تواند سود بسیار مطلوبی به کسب و کار تزریق کند. اگر قصد راه اندازی کسب و کار اینستاگرامی دارید حتما راهنمای راه اندازی کسب و کار اینترنتی در اینستاگرام را مطالعه کنید.
تلگرام مارکتینگ
تلگرام، محبوب‌ترین پیامرسان در ایران می‌باشد که رشد فزاینده کاربران ایرانی استفاده کننده از آن، باعث شده که برند‌ها برای تعامل بیشتر با مشتریان خود، علی الخصوص مشتریان وفادار خود، به تلگرام روی بیاورند و استراتژی متفاوتی برای باشگاه مشتریان خود در تلگرام داشته باشند. همان‌طور که پیش تر اشاره شد، تلگرام یک پیامرسان است، نه یک رسانه اجتماعی؛ پس بهتر است برای جذب مخاطب، ابتدا به سراغ رسانه‌های اجتماعی که قابلیت پخش شدن و به اشتراک گذاشتن محتوای ما بیشتر است برویم و سپس برای یک بخش خاصی از مخاطبان، در تلگرام فعالیت کنیم.
نتیجه‌گیری
در دنیای امروزی، با پیشرفت تکونولوژی و رقابتی شدن بازار، روش‌های سنتی بازاریابی دیگر جایی ندارد و اگر بخواهید سهمی از این بازار رقابتی داشته باشید، باید کسب و کارتان را با شرایط وفق بدهید. بازاریابی رسانه‌های اجتماعی، یکی از بهترین ابزار‌ها برای جذب مخاطب، فروش و تعامل با مشتریان فعلی شما می‌باشد که در صورت اجرای اصولی آن، می‌توانید سهم به‌سزایی از بازار خود داشته باشید.
